چگونه به بچه‌ ها اهمیت دهیم؟

بسیاری از روان شناسان فکر می کنند مهم ترین چیزی که به والدین کمک می کند تا کودکان موفقی را پرورش دهند عشق ورزیدن به آن هاست. البته سخنان روان شناسان بسیار منطقی به نظر می رسد چون بچه ها نیاز دارند که والدین شان آن ها را دوست داشته باشند، اما ما والدین چطور می توانیم به آن ها نشان دهیم که دوست شان داریم. یکی از راه های موثر برای نشان دادن عشق به فرزندان مان این است که برای خانواده خود در طول یک روز وقت صرف کنیم. طی روز بهتر است تمام توجه خودمان را به فرزندان مان معطوف کنیم و به همراه اعضای خانواده فعالیت های مورد علاقه آن ها را انجام دهیم. مثلا با آن ها بازی کنیم، ورزش کنیم یا اگر مشغول انجام پروژه یا تکلیفی برای مدرسه خود هستند به آن ها کمک کنیم. مهم ترین ویژگی این روش آن است که فرزندان و والدین با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. وقتی والدین به چیزی که بچه ها می گویند یا کاری که انجام می دهند توجه کنند فرزندان حس می کنند که کاملا مورد علاقه و توجه پدر و مادر خود هستند. بچه ها همیشه نیاز دارند که والدین شان به آن ها مسئولیت بدهند، به این ترتیب با قوانین دنیای خارج نیز آشنا می شوند. پس تلاش کنید به بچه ها مسئولیت دهید. این روش به آن ها یاد می دهد که اطرافیان بتوانند انتظارهای زیادی از آن ها داشته باشند و وقتی دریابند که دیگران انتظارهایی از آن ها دارند، تلاش می کنند به بهترین نحو کارهایشان را انجام دهند.

بنابراین داشتن والدین قابل اعتماد، قابل پیش بینی و متوقع از فرزندان احساس امنیتی را در آن ها به وجود می آورد که موجب می شود به دنبال انجام کارهای خوب بروند. همیشه حتی اگر شده در ظاهر به کارهایی که فرزندتان انجام می دهد علاقه زیادی نشان دهید و به عقاید او احترام بگذارید. به این ترتیب حس می کند که باز هم به او توجه می کنید و وجودش برای شما مهم است. این احساس به او نشان می دهد که مادر و پدر همیشه او را دوست داشته اند حتی اگر کار اشتباهی انجام بدهد و این که آن ها همیشه و در هر حال حاضر هستند در بدترین شرایط نیز به او کمک کنند. یکی از راه هایی که می توانید با استفاده از آن به فرزندان تان نشان دهید که دوست شان دارید کلام است. شما به راحتی می توانید به آن ها بگویید«دوستت دارم». البته لزومی هم ندارد که همیشه این جمله را بر زبان آورید خیلی وقت ها هم می توانید با استفاده از زبان بدن یعنی همان فرم و حالت های صورت به آن ها بفهمانید که دوست شان دارید. تنها چیزی که مهم است این است که در بعضی از موقعیت ها واقعا لازم است که چه شفاها و چه غیرشفاهی به آن ها بگویید دوست شان دارید. سعی کنید فرزندان خود را از حمایت های فیزیکی و مالی دریغ نکنید. بعضی وقت ها والدین فکر می کنند اگر نیازهای مادی فرزندان شان را برآورده کنند، کافی است. بچه ها نیاز دارند که والدین شان به آن ها اهمیت دهند و آن ها را مورد حمایت های مادی یا احساسی خود قرار دهند. نخستین فهم یک کودک از زندگی احساس دوست داشته شدن از جانب خانواده اش است، چون در غیر این صورت فکر می کنند که خانواده اش به او بی اهمیت هستند یا او را فراموش کرده اند.
شما والدین باید حتما انتظارات واضحی از فرزندان تان داشته باشید یعنی دقیقا بدانید که از آن ها چه می خواهید. داشتن چنین انتظاراتی موجب می شود که کودکان بدانند باید در چه مسیری قدم بردارند. بدون این انتظارات بچه ها نمی دانند باید چطور رفتار کنند و به راحتی اشتباه می کنند، چون نمی دانند که شما از آن ها چه می خواهید. البته لازم به ذکر است که بچه ها همیشه دقیقا طبق انتظارات شما رفتار نمی کنند، اما با این حال همیشه به آن ها تذکر دهید که از آن ها چه می خواهید. این را بدانید که انتظارات شما باید مناسب سن و سال و توانایی های آن ها و در عین حال منطقی باشد، باید برای فهمیدن این موضوع به پرسش های زیر نگاهی بیندازید، اگر جواب هر 3 تای آنها مثبت یعنی بله باشد پس انتظارهای تان تاکنون منطقی بوده است.

1- آیا به فرزندان خود گفته اید از آن ها چه انتظاراتی دارید؟
2- آیا زمانی که انتظارات شما را شنیدند آن را به گونه ای پاسخ دادند؟
3- آیا توانسته اند دقیقا کاری را انجام دهند که شما از آن ها خواسته اید؟
بچه ها را برای انجام اعمال خوب تشویق کنید. به این منظور از آن ها بخواهید کارهایی را که در توان شان است، انجام دهند. البته لازم به تذکر است که در موقعیت های مناسب فرزندان خود را تشویق کنید مثلا اگر او روزی نمره خوبی گرفت او را تشویق کنید، اما فکر نکنید برای انجام کارهای خوب انگیزه کافی را پیدا کرده است چون شاید در طول سال تحصیلی اش یک یا دو بار نمره خوب بگیرد یا شاید آنقدر نمره خوب بگیرد که تشویق زیاد اثر حقیقی خودش را از دست بدهد. وقتی بچه ها اشتباهی را مرتکب می شوند، حتما به آن ها بگویید که اشتباه کرده و او را از دیدن تلویزیون یا بازی های مورد علاقه اش محروم کنید. بیشتر مادران در این موارد فرزندان خود را به اتاقی می فرستند که در آن جز صندلی یا در و دیوار چیزی وجود ندارد. به عنوان یک قانون کلی هر بار فرزندتان اشتباه کرد به ازای هر سال از سن اش باید یک دقیقه در آن اتاق بماند. به این ترتیب یک بچه 7 ساله باید 7 دقیقه در اتاق زندانی شود. البته یادتان باشد وقتی او را به چنین مکانی فرستادید دیگر با او جر و بحث نکنید. گریه و زاری و فریاد زدن های او جز یک دقیقه حساب نمی شود. باید دقیقا از زمانی که ساکت و آرام در اتاق نشست یک دقیقه ها را بشمارید و زمانی که فرصت اش تمام شد او را به بیرون از اتاق اش صدا کنید و دیگر هیچ جر و بحثی با او نکنید.

یکی از روش های موثر در پرورش کودکان و نوجوانان دادن مسئولیت به آن هاست. البته این مسئولیت ها در نتیجه کارهای اشتباه آنان است. مثلا اگر فرزندتان کاری کرده است که فرش ها کثیف شده اند او را مجبور سازید تا فرش ها را جارو کند. یا اگر دختر و پسرتان با هم بر سر گذاشتن ظرف ها سرجایش دعوا کردند، مسئولیتی که به آن ها می دهید این است که تا سه شب بعد هر دو با کمک هم ظرف ها را بشویند و سرجایش بگذارند. یعنی دقیقا مسئولیتی که به آن ها می دهید در ارتباط با رفتارهای اشتباه آنان است. یکی از دیگر کارهایی که شما والدین باید انجام دهید این است که هنگام اشتباه فرزندان خود را از بعضی امتیازها محروم کنید مثلا اگر شبی یک ساعت فرزندتان دیر به منزل آمد شب دیگر به او اجازه ندهید که بیرون برود یا اگر دو تا از فرزندان تان سر تماشای تلویزیون و انتخاب کانال دلخواه شان با هم جر و بحث کردند تلویزیون را خاموش کنید و هر دوی آن ها را آن شب از تماشای تلویزیون محروم کنید. هنگامی که بچه ها اشتباه می کنند باید از آن ها بخواهید تلافی کار نادرست شان را انجام دهند. خود این موضوع در حقیقت تمرینی برای رفتارهای مثبت است. مثلا اگر برادر کوچک تری رفتار نامناسبی را با برادر بزرگ ترش انجام داد، باید از او معذرت بخواهد. عذرخواهی در حقیقت تمرینی برای رفتار درست است. آخرین روش برای پرورش کودکان دادن دلایل منطقی برای رفتارهای نادرست آن هاست، مثلا اگر فرزندتان قبل از غذا خوردن دست هایش را نشسته است، بشقاب غذا را از جلوی او بردارید و بگویید تو برای غذا خوردن آماده نیستی چون دست هایت را نشسته ای.